نهفتگی دندان به وضعیتی گفته می شود که در آن دندان موفق نمی شود کامل از لثه بیرون بزند چرا که در زیر لثه گیر کرده و بخشی از آن یا تمام آن نهفته شده است.
عمل جراحی دندان نهفته
نهفتگی دندان چیست؟
نهفتگی دندان به وضعیتی گفته می شود که در آن دندان موفق نمی شود کامل از لثه بیرون بزند چرا که در زیر لثه گیر کرده و بخشی از آن یا تمام آن نهفته شده است. دندان نیش و دندان عقل بیشتر از سایر دندان ها به صورت نهفته هستند (توصیه می شود مقالات لمینت دندان و ایمپلنت دندان را نیز مشاهده کنید )
نهفتگی دندان چه اهمیتی دارد؟
هنگام صحبت کردن و غذا جویدن برای بهترین عملکرد باید همه دندان ها در هماهنگی با یکدیگر کار کنند. در هنگام بسته بودن فک ها که دندان ها بر روی یکدیگر قرار می گیرند، برخی از آنها وظیفه آسیاب کردن و له کردن غذا و برخی دیگر وظیفه بریدن و پاره کردن غذا را بر عهده دارند.
هر یک از دندان ها در این مجموعه، نقش و وظیفه خاص خود را دارد. در صورتی که یک دندان در جای خود حضور نداشته باشد، نه تنها این بخش از دهان کار خود را انجام نمی دهد بلکه دندان مقابل آن نیز دیگر نمی تواند کاری انجام دهد چرا که در مقابل خود دندانی ندارد. این وضعیت علاوه بر اختلال در عملکرد دهان، بر زیبایی دندان ها و لبخند و ساختار صورت نیز تاثیر می گذارند. به ویژه دندان های جلو که باعث پر و برجسته بودن لب ها می شوند.
در مورد این که تمامی موارد نهفتگی دندان ها باید تحت درمان قرار بگیرند یا نه هنوز بحث هایی وجود دارد و بسته به شرایط دندانپزشک و جراح دهان باید تصمیم گیری نمایند. هر درمانی معایب و مزایای خاص خود را دارد. اگر دندان نهفته درمان نشود ممکن است پیامد های بدی مانند عفونت، بیماری لثه و تشکیل کیست به دنبال داشته باشد.
نهفتگی دندان نیش چیست؟
در حالت عادی همه افراد بزرگسال دو دندان نیش در هر فک دارند. دندانهای نیش که لبه تیزتری نسبت به دندانهای دیگر دارند، در مجاورت دندان آسیاب کوچک قرار گرفته و در ناحیه لبخند واقع هستند.
کودکان نیز چهار دندان نیش دارند اما معمولا دندان های نیش شیری با دندانهای نیش دائمی جایگزین می شود. دندان های نیش برای عملکرد درست دهان و همچنین ظاهر چهره اهمیت زیادی دارند. به همین علت در صورت نهفته ماندن دندان نیش در زیر لثه، در صورت امکان درمان ارتودنسی و جراحی صورت می گیرد.
دندان های نیش دائمی فک بالا بین 11 تا 13 سالگی بیرون می زنند و درست پیش از این زمان آنها را به صورت برجستگی در لثه می توانید لمس کنید.
گاهی اوقات به علت شیوه رشد دندان ها در فک و لثه، یک یا هر دو دندان نیش (معمولا فک بالا) در جایگاه نامناسبی رشد می کنند یا اصلا بیرون نمی زنند. معمولا در حدود 10 تا 14 سالگی این مشکل شناسایی می شود.
علت رشد غیر طبیعی دندان چیست؟
برخی از دندان ها در برخی افراد به صورت مادرزادی وجود ندارد. عدم وجود دندان به صورت مادرزادی، معمولا پدیده ای ارثی است. در برخی دیگر نیز مشکلاتی در اندازه، تعداد یا جایگاه برخی از دندان ها وجود دارد.
منشا آن ممکن است عدم هماهنگی اندازه و شکل دندان ها، بافت نرم و استخوان فک باشد و یا این اتفاق حاصل از دست دادن زود هنگام دندان شیری باشد. گاهی اوقات هم علت مشخصی برای آن پیدا نمی شود.
نشانه های نهفتگی دندان نیش چیست؟
دندان های نیش اگر به طور کامل از لثه بیرون نزنند، احتمالا فاصله ای بین دندان های جلویی کناری و دندان های آسیاب کوچک باقی می ماند. یکی دیگر از علائم احتمالی آن نیفتادن دندان نیش شیری است.
ممکن است دندان نیش کوتاه یا باریک به نظر برسد. همچنین دندان نیش ممکن است از جای نامناسبی بیرون بزند یا با زاویه نادرستی داشته باشد یا حتی در پشت دندان نیش شیری بیرون بزند.
درمان نهفتگی دندان نیش چیست؟
روش های درمان دندان های نیش نهفته یا دندان هایی که از جای درستی بیرون نزده اند، بستگی به نوع و شدت مشکل و جایگاه دندان های دیگر دارد. دندانپزشک و جراح دهان روش های مختلف را به بیمار توضیح می دهند که اغلب شامل جراحی ساده ای برای بیرون کشیدن و هدایت دندان نیش می باشد.
اگر دندان نیش نهفته درمان نشود چه می شود؟
اگر دندان نیش نهفته درمان نشود، در زیر لثه مانده و ممکن است مشکلاتی به دنبال داشته باشد. دندان ممکن است در پشت دندان های دیگر و یا در سقف دهان رشد کند. برخی از دندان های نیش نهفته، در تلاش برای پیدا کردن مسیری به داخل دهان ممکن است به دندان های مجاور صدمه بزنند به این صورت که بخشی از ریشه دندان های همسایه را بازجذب و حل می کنند. این مسئله می تواند بدون دردسر تمام شود یا مشکلاتی به همراه داشته باشد.
اگر دندان نیش شیری افتاده باشد و دندان نیش دائمی نهفته مانده باشد، جای آن در دهان خالی می ماند. بنابراین اگر تصمیم به عدم درمان گرفته شده باشد باید این جای خالی با روش های جایگزینی دندان های از دست رفته مانند دندان مصنوعی یا بریج، پر شود. گاهی اوقات کیست در اطراف تاج مدفون در لثه ممکن است شکل بگیرد و دندان های دیگر را از جای خود براند.
توجه داشته باشید که اگر دندان نیش نهفته دارید، ممکن است نیازی به جراحی نباشد. باید ابتدا مشکل را با دندانپزشک بررسی کنید. مثلا ممکن است دندان مدفون در لثه صدمه ای به دندان های مجاور نرساند ، درد و علائم دیگر ایجاد نکند و زیبایی لبخند و چهره را نیز تحت تاثیر قرار ندهد در نتیجه نیازی به درمان آن نیست. در هر صورت باید با عکس پرتوی ایکس وضعیت کامل دندان ها بررسی شود.
جراحی بیرون کشیدن دندان نیش نهفته چگونه است؟
ابتدا دهان معاینه میشود. دندانپزشک متوجه میشود رشد دندان نیش طبیعی نیست و ممکن است متوجه وجود برجستگی در سقف دهان یا لثه در ناحیه زیر بینی شود که نهفتگی دندان نیش را نشان می دهد.
عکس پرتوی ایکس گرفته می شود تا موقعیت دندان مشخص شود. جراح دهان این کار را انجام می دهد. این کار بسیار ساده است و تحت بی حسی موضعی صورت می گیرد بنابراین احتمال بروز عوارض بسیار کم است.
چند روش برای درمان جراحی دندان نیش وجود دارد.
کشیدن و دور انداختن دندان نیش- در صورتی که دندان گیر کرده در لثه موقعیت بدی برای درمان ارتودنسی و هدایت آن به سمت جایگاه اصلی دارد یا علائمی نشان می دهد که خبر از ایجاد دردسر برای دندان های همسایه دارد، کشیدن آن مطرح می شود.
کشیدن دندان نیش نهفته یک عمل جراحی ساده است که تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی انجام می شود. اگر باید جای خالی دندان نیش پر شود، شاید پر کردن جای خالی با دندان مصنوعی یا بریج، پس از جراحی مد نظر قرار بگیرد.
هدایت دندان با درمان ارتودنسی – اگر بخشی از دندان در دهان نمایان است، میتوان آن را با درمان ارتودنسی همردیف با دندانهای دیگر قوس دندانی قرار داد. تنها در صورتی این کار انجام میشود که دندان نهفته موقعیت معقولی داشته باشد و بیمار آمادگی استفاده از وسیله دهانی ثابت (براکت معمولی) به مدت حداقل دو سال را داشته باشد.
برای نمایان کردن دندان و هدایت آن به موقعیت دلخواه، یک عمل جراحی کوچک در سقف دهان انجام میشود. این درمان معمولا تحت بیهوشی عمومی صورت میگیرد. در حین عمل بخشی از لثه و استخوان زیر دندان برداشته میشود تا تاج دندان نمایان شود.
گاهی اوقات لازم است دندانهای دیگری کشیده شوند تا فضای کافی برای بیرون زدن دندان نیش ایجاد شود.
جراح ممکن است دندان را پانسمان کرده و بخیه بزند. پس از دو تا سه هفته باید مراجعه کنید تا بخیه کشیده شود. پس از آن درمان ارتودنسی برای حرکت دادن دندان نیش به جایگاه اصلی، شروع میشود.
پیوند یا بازکاشت – ممکن است جراح توصیه کند دندان گیر کرده در زیر لثه، بازکاشت شود. در شرایطی این کار صورت میگیرد که موقعیت دندان به گونه ای است که نمیتوان درمان ارتودنسی برای حرکت دادن آن انجام داد اما فضای کافی برای حضور آن در کنار دندانهای دیگر وجود دارد. در این روش عمل جراحی انجام میشود تا دندان نیش شیری کشیده شده و سپس دندان نیش با دقت خارج میشود و در جایگاه اصلی بازکاشت میشود. دندان پیوند خورده باید به مدت دو تا سه هفته آتل شود تا درست متصل شود.
میزان موفقیت این عمل متغیر است. در صورتی که بازکاشت دندان با موفقیت همراه نباشد، نمیتواند همانند دندانهای دیگر کار خود را انجام دهد بنابراین ممکن است در آینده دندانپزشک تصمیم به کشیدن آن بگیرد.
